De federale ministerraad besliste vrijdag om voor kinderoncologie naar een beperkt aantal referentiecentra te evolueren vanaf 2027. Kanker bij kinderen is een ziekte van de kleine getallen – jaarlijks zijn er zo’n 350 à 400 nieuwe patiënten – en dus zal een concentratie van expertise tot betere zorg leiden, is de achterliggende gedachte. Een gelijkaardige hervorming is er al voor pancreas- en slokdarmkanker.

Concreet moeten referentiecentra in de toekomst voor elke patiënt instaan voor de diagnose, het opstellen van een behandelplan en chirurgie of andere complexe ingrepen. Voor onder meer revalidatie of chemotherapie zullen patiënten dichter bij huis terechtkunnen in satellietcentra.

NEDERLANDS VOORBEELD

Minister van Volksgezondheid Frank Vandenbroucke (Vooruit) wijst naar Nederland als lichtend voorbeeld. Daar belanden sinds 2018 alle kinderen met kanker in het Prinses Máxima Centrum in Utrecht. Die zet heeft voor bepaalde ingrepen geleid tot kortere operaties met minder complicaties. Bovendien is het door de bundeling van alle onderzoek een magneet voor zowel middelen als talent.

België kiest voor een lightversie. Onderzoek blijft buiten schot, voor de referentiecentra geldt een erkenningsdrempel van 100 nieuwe gevallen per jaar. Aangezien het patiëntenaantal vrij stabiel is – want niet gelinkt aan levensstijl – mikt men op drie centra, twee langs Nederlandstalige kant en één langs Franstalige.

De erkenning zal de komende jaren in handen zijn van de deelstaten. Een gevoelige zaak, want niemand wil de prestigieuze vorm van zorg kwijt. In Vlaanderen lijken de universitaire ziekenhuizen van Gent en Leuven in poleposition te liggen, ten nadele van Antwerpen. De twee universitaire ziekenhuizen in Brussel hebben dan weer een streepje voor op die van Luik.

SAMENWERKING

Zowel Kom op Tegen Kanker als de stichting KickCancer onderschrijven alvast de grote lijnen van het plan, al wordt de grote uitdaging om nu “een eerlijke en efficiënte samenwerking tussen de referentie- en satellietcentra” op poten te zetten, zegt Delphine Heenen (KickCancer).

De valkuil is volgens Thomas Gevaert (artsensyndicaat ASGB/Kartel) dezelfde als bij andere concentratieoefeningen: als de referentiecentra ook de voor- en nabehandeling te veel naar zich toetrekken, ondergraven ze de regionale expertise. “Als je die lang opgeleide mensen negeert, kunnen er wachtlijsten ontstaan”, aldus Gevaert. Daarnaast wijst Heenen ook op de nood aan extra ondersteuning voor gezinnen die verder zullen moeten pendelen.